เรื่องราวของนางมัทนานั้น ถือเป็นเรื่องราวความรักที่ไม่สมหวัง ของนางฟ้าที่มิอาจฝืนใจรักตน ให้รักคนที่ไม่รักได้ จนถูกสาป ให้เป็นดอกกุหลาบจนกว่าจะพบรักแท้ จึงจะกลายเป็นมนุษย์ได้ และสุดท้ายก็ไม่สมหวังในความรัก ด้วยชะตากรรมต่างๆ จนถูกสาปให้กลายเป็นดอกกุหลาบตลอดไปและยังถือได้ว่าเป็นต้นกำเนิดของดอกกุหลาบ ดอกไม้ที่สวยงาม กลิ่นหอม ที่สื่อความหมายถึง ดอกไม้แห่งความรักนั่นเอง
ตำนานของนางมัทนา
นางมัทนา เป็นนางฟ้า ที่สวยสดงดงาม อยู่บนสรวงสวรรค์ ด้วยความงดงามของนาง ทำให้ เทพบุตรสุเทษณ์ หลงรักและอยากได้นางเป็นพระชายา แต่นางมิได้มีใจให้ และตั้งใจว่าจะครองคู่กับชายที่ตนรักเท่านั้น เทพบุตรสุเทษณ์ ผู้เป็นใหญ่บนสรวงสวรรค์ แต่กลับถูกปฏิเสธความรัก จึงโกรธเป็นอย่างมากและสาปให้นางมัทนาไปเกิดในโลกมนุษย์ นางจึงขอไปเกิดเป็นดอกกุหลาบ และสุเทษณ์เทพบุตร ได้กำหนดว่าให้ดอกกุหลาบดอกนั้นกลายเป็นมนุษย์เฉพาะวันที่พระจันท์ร์เต็มดวงเ ท่านั้น จนกว่านางจะมีความรัก จึงจะพ้นจากการเป็นดอกกุหลาบ และถ้าหากทุกข์เพราะความรักก็ให้ขอความช่วยเหลือต่อเทพบุตรสุเทษณ์
ต่อมาฤาษีกาละทรรศิน ผู้จำศีล ณ ป่าหิมะวัน ได้มาพบ ต้นกุหลาบเข้า จึงนำไปปลูกไว้ที่อาศรม และเมื่อฤาษีเห็นมัทนากลายร่างเป็นมนุษย์ ก็เกิดความเอ็นดู จึงได้เลี้ยงดูนางเหมือนลูก ต่อมาท้าวชัยเสน กษัตริย์แห่งเมืองหัสตินาปุระ ได้เสด็จเข้าป่าล่าสัตว์ และได้พบนางมัทนาก็เกิดความรัก และนางมัทนาเองก็มีใจด้วยเช่นกัน ทำให้ไม่ต้องเป็นดอกกุหลาบอีก แต่เมื่อท้าวชัยเสนพามัทนากลับไปยังบ้านเมืองของตน ก็เกิดเรื่องขึ้น จากความหึงหวงหึงหวงของพระนางจัณฑี ผู้เป็นเหสี และด้วยความแค้นใจ นางจึงขอให้บิดา ผู้ครองแคว้นมคธยกทัพมาตีหัสตินาปุระ และใส่ร้าย นางมัทนา ว่าคบชู้กับศุภางค์ ทหารเอกของท้าวชัยเสน พระองค์หลงเชื่อจึงสั่งประหารทั้งสอง แต่ทหารได้ปล่อยทั้งคู่ไป เพราะทราบว่าไม่ได้มีความผิดและถูกใส่ร้าย นางมัทนาจึงกลับป่าหิมะวัน และได้อ้อนวอนขอความช่วยเหลือ แต่สุเทษณ์เทพบุตร ก็กลับมาขอความรักจากมัทนาอีก นางปฏิเสธอีกครั้ง สุเทษณ์โกรธมาก จึงสาปให้มัทนาเป็นกุหลาบตลอดไป ท้าวชัยเสนทราบความจริงทั้งหมด และจะมารับนางมัทนากลับ แต่ไม่ทันการณ์ จึงได้ขอฤาษีนำต้นกุหลาบกลับไปปลูกที่เมืองของตน และขอพรเพื่อทำให้ต้นกุหลาบงดงามไม่โรยรา จนกว่าพระองค์จะสิ้นอายุขัย ซึ่งพระฤาษีก็ประสิทธิประสาทพรให้กุหลาบนั้นดำรงอยู่และไม่สูญพันธุ์
ที่มาของนางมัทนา
มาจากเรื่องมัทนะพาธา ซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมัทนะพาธาถือเป็นบทประพันธ์เรื่องเอก ของพระองค์ ที่สอนให้รู้ถึงความเจ็บปวดที่เกิดจากความรัก และรู้ถึงโทษของความรักที่มิได้มีเพียงมุมของความสวยงามนั่นเอง
ชะตาชีวิตของนางมัทนา
นางมัทนานั้น ถือเป็นผู้ที่ไม่ได้มีความผิดใดๆ แต่กลับต้องเจอโศกนาฏกรรมความรัก ซึ่งมีผลมาจากชะตาตาชีวิตที่มาจากความลุ่มหลงและความรัก โดยความลุ่มหลงก็คือสุเทษณ์ที่เกิดความลุ่มหลงในตัวมัทนา แต่นางไม่รักตอบ จึงสาปให้มาเกิดเป็นกุหลาบยังโลกมนุษย์ และชะตากรรมที่มาจากความรัก คือ พระนางจัณฑี ที่มความรักต่อท้าวชัยเสน จึงทำให้เกิดเรื่องขึ้น ชะตาชีวิตของมัทนานั้นเป็นชะตากรรมที่ผู้อื่นเป็นผู้กำหนดและทำร้าย โดยล้วนมาจากความลุ่มหลงและความรักนั่นเอง
เรื่องราวของนางมัทนานั้น ถือได้ว่าเป็นความรักที่ผิดหวัง ซึ่งก็ไม่ต่างกันกับชีวิตของมนุษย์ที่ต้องพบเจอ สิ่งหนึ่งที่ทุกคนต้องมีสติคิดให้ได้เมื่อเกิดปัญหากับความรัก คือ การยอมรับความจริง เพราะหากเอาตัวเองเป็นใหญ่ก็จะทำให้ทำร้ายผู้อื่นได้และสุดท้ายก็จะไม่มีใครมีความสุขเลย
